Bilimsel Soyağacı

Ortaçağın tamamı ve Yeniçağ'ın bir kısmı itibariyle, bir insan bilginse, o kişi herşeyi bilirdi. Henüz bilimler derinleşip çeşitlenmediği için böyle bir seviyeyi yakalamak, kabiliyetli ve istekli kişiler için mümkündü. Yeniçağ'ın ikinci yarısı ve sonrasında gelen yüzyıllarda insanlık giderek daha fazla şey keşfetti ve böylece bilim, farklı dallara ayrıldı. Bugün bilim insanı olmak isteyen biri, her ne kadar üniversite öncesi itibariyle geniş tabanlı bir bilgi dağarcığı edinmiş olsa da, üniversiteden itibaren ve hususiyetle de doktora sürecinde, bu çeşitli bilim dallarından birine odaklanır.

Yine de bir bilim insanı, doktorayı takip eden süreçte gerek araştırma yapmak gerekse ders anlatmak için farklı kulvarlarda koşmak, yeni denizlere açılmak durumunda kalır. Her yenilik de beraberinde bir takım zorluklar ve belirsizlikler getirir. İşte bu gelişmeler ve evrilmeler sırasında bilimsel kimliğini kaybetmemesi adına, her bilim insanının "bilimsel soyağacı" olması gerekir. Pekiyi, bilimsel soyağacı nedir?

Bilimsel soyağacı, doktorada tam manasıyla kök salan ve bilim insanının hayatı boyunca büyüyerek varlığını devam ettiren entelektüel bir olgudur. Kendi çalıştığı bilim dalının en temelindeki kavram, kanun ve teorilerden tutun, bilimin sınırını oluşturan çalışmalara kadar her şeyin niye, niçin ve nasıl olduğuna dair bilgidir, bilimsel soyağacı. Eğer daha kısa bir tanımlama gerekirse, işin felsefesine hakim olmak demektir. Zaten bundan dolayı da doktora için PhD denir, yani felsefe doktoru.

Bilimsel soyağacı, aynen biyolojik genlerde olduğu gibi, sahibine bir takım paradigmalar, metotlar, kabiliyetler ve aynı zamanda da bir takım kısıtlamalar getirir. Bunların farkında olmak, Bilim İnsanının Pusulası'nda anlatageldiğim hedef nitelikleri edinmek adına önemlidir.

Yukarıda söylediklerimi resmetmesi açısından, Newton'un keşfettiği kanunları anlattığı kitabının ismi mânidardır: Doğal Felsefenin Matematiksel Temelleri. Felsefe, matematik, doğa, evren hepsi bir arada ve neyin nereden geldiği basamak basamak takip edilebiliyor. Yani soylu, asil bir iş.

Gelecek bölümde buluşmak üzere...