Derinlik ve Genişlik

Uzman olarak nitelendirilen insanlar hakkında geleneksel olarak iki tip söylenir: "1 cm genişliğinde, 1 km derinliğinde" ve "1 km genişliğinde, 1 cm derinliğinde". Yirminci yüzyılın iki kutuplu karakterini yansıtan bu söylem, günümüzde de geçerliliğini korumakta; ama tabi ki bazı değişikliklerle.

Farklı bilim dallarının birbiriyle etkileşiminin artması ve eskidenki sözel-sayısal ayrımının geçerliliğini gittikçe yitirmesi nedeniyle, birden fazla disiplinde belirli derinliğe ermiş bilim insanlarına ihtiyaç doğmuştur. Yani bugünkü gidişat, genişliği de derinliği de mümkün olduğunca artırma yönünde. Sadece tek bir alanda derinleşmek, daha çok teknisyenlik seviyesinin özelliği haline gelmekte. Bilim insanlarının ise, büyük resme hakim olmaları, sistem içi ve sistemler arası etkileşimleri anlayabilme, öngörebilme kabiliyetine sahip olmaları gerekmekte.

Her alanda giderek artan bilgi miktarı düşünüldüğünde, dile getirdiğim seviyede alan hakimiyetinin kısa sürede elde edilemeyeceği aşikardır. Bundan dolayı bilim insanlarının hayat boyu öğrenici olmaları ve disiplinler arası çalışmaların peşinde olmaları hem kendileri hem de insanlığa faydalı olmaları açısından uygun olacaktır.

Bilim insanlarının birden fazla alana ve birden fazla tekniğe sahip olmalarını gerekli kılan bir başka faktör de dünyanın giderek daha karmaşık ve dalgalı bir ekonomik-politik çehreye bürünmesidir. Bu belirsizlik ortamında ayakta kalabilmeleri, kendilerini yenileyebilmelerini ve bir yandan da insanlara hikmet ve hizmet sunabilmeleri için, kendi hususi branş ve araştırma tekniklerine ek olarak yan dallar ve ekstra teknikler edinmeleri elzemdir.

Gelecek bölümde görüşmek üzere...