Geometri Altyapısına Sahip Olmak


Geometri, soyut ile somutun kesiştiği bir dünyadır. Geometri, insan iradesinin doğayı yönlendirmek için kullandığı dildir. Dolayısıyla evreni, doğayı ve insanı anlamak isteyen bilim insanları için büyük önem taşır geometri. Ama böyle methettiğim geometri, sınavlarda sorulan geometri değil. Pekiyi hangi geometri?

Hayattaki uygulamalarda elbetteki geometriye dayalı sayısal sorular işe yarayabilmekte ama bir bilim insanı için o sayılar arasındaki ilişki daha önemlidir. Yani geometrideki kurallardan bahsediyorum. Fakat mesele o kuralları ezberde tutmak değil, onların manalarını ve nereden geldiklerini, yani ispatlarını, görmek, bilmektir.

Niye derseniz, ispat kavramı tanım olarak basit temelleri kullanarak karmaşık ilişkilerin doğruluğunu ortaya koymak demektir. Mesela "ikizkenar üçgende tepenin açıortayı, aynı zamanda tabanın kenarortayıdır ve tabana da dik iner." kuralını herkes bilir. İyi ama nereden biliyorsunuz? Bir üçgende kenarortayların tek bir noktada kesiştiğini ve o kesişim noktasının kenarortayları 2'ye 1 oranında böldüğünü nereden biliyorsunuz?

Bu şekilde, doğruluğunu kabullenegeldiğimiz kuralları sorgulayıp onları ispat etmeye veya çürütmeye çalışırsanız, bilimsel düşünce kabiliyetinizi ve sorgulama refleksinizi de geliştirirsiniz. Verilen bir durumdaki hem küçük hem de büyük resmi aynı anda perspektifte tutup yenilikleri görme kabiliyetiniz yeşerir.

Gelecek bölümde görüşmek üzere...






Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

Derinlik ve Genişlik

Uzman olarak nitelendirilen insanlar hakkında geleneksel olarak iki tip söylenir: "1 cm genişliğinde, 1 km derinliğinde" ve "1 km genişliğinde, 1 cm derinliğinde". Yirminci yüzyılın iki kutuplu karakterini yansıtan bu söylem, günümüzde de geçerliliğini korumakta; ama tabi ki bazı değişikliklerle. Farklı bilim dallarının birbiriyle etkileşiminin artması ve eskidenki sözel-sayısal ayrımının geçerliliğini gittikçe yitirmesi nedeniyle, birden fazla disiplinde belirli derinliğe ermiş bilim insanlarına ihtiyaç doğmuştur. Yani bugünkü gidişat, genişliği de derinliği de mümkün olduğunca artırma yönünde. Sadece tek bir alanda derinleşmek, daha çok teknisyenlik seviyesinin özelliği haline gelmekte. Bilim insanlarının ise, büyük resme hakim olmaları, sistem içi ve sistemler arası etkileşimleri anlayabilme, öngörebilme kabiliyetine sahip olmaları gerekmekte. Her alanda giderek artan bilgi miktarı düşünüldüğünde, dile getirdiğim seviyede alan hakimiyetinin kısa sürede elde ...
Read more

Doktora Hocası Seçimi

Doktora yaparak bilim insanı olmaya karan veren bir kişi, tam detayıyla olmasa da genel hatlarıyla hangi alana odaklanmak istediğini netleştirmiş olmalıdır. Bu odaklanmanın ardından gelen en önemli bir basamak, doktora hocası seçimidir. Daha önceki bloglarda izah ettiğim çerçevede bir bilim insanı olmak için insanın bir örnek görmesi, hayati önem taşır. Kendisi soru sormayan, sorgulamak yerine kafa sallamayı adet edinen birisi, size soru sorma kültürü aşılayamaz, bilimsel araştırmanın karakteristik özelliği olan belirsizliklerle mücadele etmeyi öğretemez. Dahası, böyle biri, sizin soru sorma yetinizi de törpüler. Bağımsız bir bilim insanı olmanızı değil, hocasına bağımlı bir gölge olmanızı hedefe koyar. Doktoranın bir dönüşüm, bir yeniden doğuş olduğunu daha önceden söylemiştim. Doğru hocayla yapılan doktora çalışması buna imkan sağlasa da yanlış hoca seçimi, sizi olması gerekenin tam aksi yönde dönüştürüp bilimsel heyecandan yoksun, bir akademik atık haline getirebilir. Bun...
Read more

Bilim İnsanı mı Akademisyen mi?

Şimdi size birkaç kelime söyleyeceğim bunlar eş anlamlı mı veya yakın anlamlı mı bir düşünün. Bilim insanı, akademisyen, profesör, doçent, âlim, mütefekkir, filozof. Bu kelimelerin tam manasıyla eş anlamlı olduğu söylenemez. Ama onları iki ana grupta toplayabiliriz. Bir grupta “akademisyen, profesör, doçent”, ki bu grubu daha da zenginleştirebilirsiniz. Diğer grupta ise “bilim insanı, âlim, mütefekkir, filozof”. Dikkat ettiyseniz akademisyen ve bilim insanı ne eş anlamlı ne de aynı kategoride! Niye, biliyor musunuz? Bu sorunun cevabını bir analojiyle bulmaya çalışalım. Örneğin, doğuştan hızlı koşma yeteneği olan bir sporcu, bir takımda yer alsa da almasa da hızlı koşabilir. Takıma alınma, takım içerisinde hiyerarşik bazı konumlara gelme, performans ve kabiliyet haricinde şeylerle alakalıdır. Aynı şekilde akademisyenlik, resmi veya yarı resmi olan bir kurumda çalışmakla ilgiliyken bilim insanlığı, nerede çalıştığınızdan bağımsız olarak sahip olduğunuz bir özelliktir. Çünkü...
Read more