Bilmediğini Kabullenebilmek ve Öğrenmekten Gocunmamak

Bilim insanı deyince, çok okumuş ve çok şey bilen bir insan canlanır akılda. Hâlbuki bir insanı bilim insanı yapan asıl şey bildikleri değil, öğrenmeyi öğrenmiş olması ve öğrenmeyi bir meslek haline getirmiş olmasıdır.

Bundan 30-40 yıl öncesine kadar bilgiye ulaşım ve bilgiyi tarayıp anlamlandırma zordu. O yüzden özellikle o devirlerdeki “bilim insanı, hoca veya âlim” kavramları da çok şeyi bilmekle eşanlamlıydı. Fakat bugün, bilgi teknolojilerindeki ilerlemelerle bilgiye ulaşmak kolay. Sınırsız bilgi yığınını tarayıp ilginizi çeken ve işinize yarayanları hızlıca bulmak mümkün. Dolayısıyla bilgiye sahip olmak ve gerektiğinde onu sesli, görüntülü veya yazılı olarak ifade etmek, bilim insanlığı için artık yeterli değildir.

Geçmişte de günümüzde de geçerliliğini koruyan ortak mesele, bir soruyu cevaplandırmak, bir sorunu çözmektir. Ama bilim insanı, hiç keşfedilmemiş alanlarda maceraya açılmak,  cevabını ne kendisinin ne de başkalarının bilmediği, hiç düşünülmemiş soruları sormak ve onlara cevap aramak için vardır. Bunun için de bir bilim insanı, hayatı boyunca yeni şeyler öğrenmeye kilitlenmiştir.

Hal böyle olunca da farklı yaşlardan veya mesleklerden veya farklı makamlardan insanlarla etkileşip onlardan yeni şeyler öğrenmekten gocunmaz. İcabında genç birinin karşısında öğrenci olmayı gurur meselesi yapmaz. Anlayana kadar tekrar tekrar soru sormaktan utanmaz. Gerektiğinde “bilmiyorum” veya “anlamadım” demeyi bir kusur olarak görmez.

Bu terbiye, bir bilim insanının vazgeçilmezidir. Pekiyi terbiye olmazsa n’olur? Bir fıkrayla kısaca izah edeyim. Adamın biri oğluna dermiş ki, “oğlum senden adam olmaz”. Oğlu çalışmış didinmiş, yıllar sonra kaymakam olmuş. Emrindekileri de bir arabayla babasına gönderip onu makamına getirtmiş. Manalı manalı ona bakarak demiş: “senden adam olmaz diyordun ama bak, kaymakam oldum”. Adam da cevaplamış: “ben sana senden kaymakam olmaz demedim, senden adam olmaz dedim. Adam olsaydın babanı ayağına getirtmez, sen onun ayağına gelirdin” demiş.

İşte çok bilgili ve becerili bir insanla bilim insanı arasında böyle bir fark vardır.

Gelecek bölümde buluşmak üzere…